Ο Δίσκος της ΦαιστούΟ πήλινος δίσκος της Φαιστού αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα δείγματα ιερογλυφικής γραφής. Ανακαλύφθηκε το 1908 σε΄ ένα μικρό διαμέρισμα πλάι στους αποθέτες με τα πλίθινα διαχωρίσματα στον ΒΔ. τομέα του ανακτόρου που χρησιμοποιήθηκε μόνο κατά την πρώτη Νεοανακτορική Περίοδο (1700 - 1600 π.Χ.). Έτσι η χρονολογία του είναι απόλυτα βεβαιωμένη.
Το κείμενο τυπώθηκε πάνω στις δύο όψεις του δίσκου κοχλιωτά από την περιφέρεια προς το κέντρο με κινητούς επαναλαμβανόμενους τύπους πολλές φορές. Τα σημεία παριστάνουν ανθρώπινες μορφές, πουλιά, ψάρια, έντομα, μέλη του σώματος, φυτικά θέματα, καράβια, τόξα αξίνες και άλλα.
Μερικά από τα σημεία ήταν δύσκολο να αναγνωριστούν και προκάλεσαν πολλές συζητήσεις. Συνολικά ο δίσκος περιέχει στις δύο του όψεις 241 σημεία 45 διαφορετικών τύπων χωρισμένες μεταξύ τους με κάθετες κεραίες.
Μέχρι σήμερα δεν έχουν αποκρυπτογραφηθεί τα ιερογλυφικά του και το περιεχόμενο τους παραμένει ακατανόητο।
Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ EVANS
Α πλευρά τού δίσκου με την αρίθμηση πού έδωσε ο ΕVANS.
1)ΟΣ 2)ΟΤΑΝ 3)ΟΤΕΩΝ 4)ΟΣΨΙΑ 5)ΠΟΛΙΝ 6)ΦΕΣΤΟ 7)ΟΣΟ 8)ΕΣΟ 9)ΟΤΑΝ 10)ΠΟΛΙΝ 11)ΟΣΥ 12)ΙΠΙ 13)ΠΟΛΙ 14)ΟΤΑΝ 15)ΟΨΕΕΙ 16)ΟΛΟ 17)ΣΕΙ 18)ΕΡΦΕΦΕΙ 19)ΟΕΩΝ 20)ΜΥΣΝ 21)ΕΜΦΕΟ 22)ΟΤΕΩΝ 23)ΣΟΛΩΝ 24)ΟΨΟΙ 25)ΑΣΤΥ 26)ΟΡΦΕΩ 27)ΤΩΝ 28)ΟΤΕΩΝ 29)ΕΟΣΟ 30)ΟΜΝΩΝ
Το ίδιο κείμενο σε προτάσεις
1)ΟΣ ΟΤΑΝ ΟΤΕΩΝ ΟΣΨΙΑ ΠΟΛΙΝ ΦΕΣΤΟ ΟΣΟ ΕΣΟ (ΛΕΞΕΙΣ 1-8)
2)ΟΤΑΝ ΠΟΛΙΝ ΩΣΥ ΙΠΙ (ΛΕΞΕΙΣ 9-12)
3)ΠΟΛΙ ΟΤΑΝ ΟΨΕΕΙ ΟΛΟ ΣΕΙ (ΛΕΞΕΙΣ13-17)
4)ΕΡΦΕΦΕΙ ΟΕΩΝ ΜΥΣΝ (ΛΕΞΕΙΣ18-20)
5)ΕΜΦΕΟ ΟΤΕΩΝ ΣΟΛΩΝ ΟΨΟΙ ΑΣΤΥ (ΛΕΞΕΙΣ21-25)
6)ΟΡΦΕΩ ΤΩΝ ΟΤΕΩΝ ΕΟΣΟ ΟΜΝΩΝ (ΛΕΞΕΙΣ26-30)
Με μικρά γράμματα για να τονισθεί
1)ός όταν ότεων οσψία πόλιν φέστο όσο έσο
2)όταν πόλιν ωσύ ιπί (εδώ οι γραφείς του δίσκου τονίζουν
το -ωσύ- με μιά πλάγια υπογεγραμμένη στο Ω. ωσύ=έτσι)
3)Πόλι όταν οψέει όλο σεί
4)Ερφέφει οέων μύσν
5)Εμφέο ότεων Σόλων όψοι άστυ
6)Ορφέω των ότεων εόσο όμνων
Η μετάφραση τού κειμένου έχει ως εξής κατά πρόταση.
1)Όταν στο οσοδήποτε μακρινό μέλλον θα είσαι στην περί ού ο λόγος καλυμμένη (σκεπασμένη) πόλιν.
2)όταν η πόλης έτσι καταπλακώθηκε
3)Όταν απ'ότι φαίνεται (απ'ότι δείχνει) η πόλη όλο σείεται
4)αφού επέτρεψε έβγαλαν λόγο και τον μύησαν
5)αυτοεξόριστος απ'ότι φαίνεται ο Σόλων στην πόλη τους.
6)Στα Ορφικά τα δικά τους ορκίσθηκε
=================================
Β πλευρά τού δίσκου με την αρίθμηση πού έδωσε ο Α.EVANS
1)ΕΟΙ 2)ΟΙ 3)ΞΕΙΕΤΕΩΝ 4)ΕΟΙ 5)ΕΥΤ 6)ΟΛΩΝ 7)ΩΣΥ 8)ΥΡΣΩ 9)ΟΣΕΕΝΩΝ 10)ΣΥΩΝ 11)ΟΙ 12)ΣΤΙΕΩΝ 13)ΣΥΩΝ 14)ΤΩ 15)ΞΕΙΕΤΕΩΝ 16)ΣΥΩΝ 17)ΟΙ 18)ΣΤΙΕΩΝ 19)ΟΨ 20)ΕΤΕΟΝ 21)ΟΜΝΩ 22)ΕΥΝΩΝ 23)ΕΣΟ 24)ΑΣΜΩΝ 25)ΠΙΩ 26)ΟΟΣΩ 27)ΟΜΟΩΝ 28)ΑΙΝ 29)ΩΣΥ 30)ΟΜΦΕ 31)ΣΟΛΩΝ
Το ίδιο κείμενο σε προτάσεις
1)ΕΟΙ ΟΙ ΞΕΙΕΤΕΩΝ (ΛΕΞΕΙΣ 1-3 )
2)ΕΟΙ ΕΥΤ ΟΛΩΝ (ΛΕΞΕΙΣ 4-6 )
3)ΩΣΥ ΥΡΣΩ ΟΣΕΕΝΩΝ ΣΥΩΝ (ΛΕΞΕΙΣ 7-10)
4)ΟΙ ΣΤΙΕΩΝ ΣΥΩΝ (ΛΕΞΕΙΣ 11-13)
5)ΤΩ ΞΕΙΕΤΕΩΝ ΣΥΩΝ (ΛΕΞΕΙΣ 14-16)
6)ΟΙ ΣΤΙΕΩΝ ΟΨ ΕΤΕΟΝ ΟΜΝΩ (ΛΕΞΕΙΣ 17-21)
7)ΕΥΝΩΝ ΕΣΟ (ΛΕΞΕΙΣ 22-23)
8)ΑΣΜΩΝ ΠΙΩ (ΛΕΞΕΙΣ 24-25)
9)ΟΟΣΩ ΟΜΟΩΝ ΑΙΝ (ΛΕΞΕΙΣ 26-28)
10)ΩΣΥ ΟΜΦΕ ΣΟΛΩΝ (ΛΕΞΕΙΣ 29-31)
Με μικρά γράμματα για να τονισθεί
1)εοί οι ξειετέων
2)εοί εύτ όλων
3)ωσυ Υρσώ οσέενων σύων (εδώ οι γραφείς του δίσκου δεν τονίζουν το - ωσυ- = όπως)
4)οι Στιέων σύων
5)τώ ξειετέων σύων
6)οι Στιέων όψ ετεόν όμνω
7)εύνων έσο
8)άσμων πιώ
9)οόσω ομόων άιν
10)ωσύ ομφέ Σόλων (εδώ οι γραφείς τού δίσκου τονίζουν το -ωσύ-=έτσι. Όπως και στην 11ην λέξη τής Α, πλευράς)
Η μετάφραση του κειμένου έχει ως εξής κατά πρόταση
1)Θεοί (σ'αυτούς) των γνησίων ξένων (ξένοι(εδώ)=οι οικοδεσπότες, και όχι οι ξένοι με την σημερινή έννοια)
2)Θεοί (σ'αυτούς) πού προσεύχονται (και θυσιάζουν) όλοι
3)όπως στην Υρσώ κάθε έτος χοίρους
4)Στους (θεούς) των Στιαίων προσφέρουν χοίρους
5)Δια τούτο στους (θεούς) των γνησίων ξένων (οικοδεσποτών) προσφέρουν χοίρους
6)Στους (θεούς)των Στιαίων μα την αλήθεια (αληθινά, πραγματικά) ορκίζομαι.
7)Μού είστε συμπαθείς
8)ευχαριστημένος είμαι
9)Και προβλέπω να είμαι πάντα ομοϊδεάτης σας.
10)έτσι πρόβλεψε (προείπε) ο Σόλων.
(Εάν κάποιος γνωρίζει την ιστορία της Κρήτης, θα δει ότι στον δίσκο της Φαιστού γίνονται, αρκετές γνωστές αλλά και άγνωστες, ιστορικής σημασίας αναφορές.)
Εκτός όμως από το παραπάνω κείμενο τα σημεία του δίσκου σαν ιδεογράμματα περιγράφουν σε κάθε ομάδα, από την μια πλευρά θρησκευτικού περιεχομένου ήθη και έθιμα π.χ. Εκδύσια, θεσμοφόρια, ιερός γάμος και από την άλλη πλευρά ήθη και έθιμα κοινωνικού χαρακτήρα π.χ. επεξεργασία λιναριού, παραγωγή λινών υφασμάτων κ.α. Επίσης ο γεωμετρικός σχεδιασμός του Δίσκου έχει σχέση με τα μαθηματικά, την Αστρονομία, την Αστρολογία και την περιοδικότητα των θρησκευτικών εορτών σε σχέση με τις διάφορες δοξασίες. Γι'αυτές όμως τις περιγραφές των ιδεογραμμάτων δεν θα ασχοληθούμε εδώ. Οι κωδικοποιημένοι συνδυασμοί των σημείων με τέτοιο τρόπο, που κάθε ομάδα να δίνει μία λέξη της Ελληνικής Κρητικής διαλέκτου αλλά και να περιγράφει κάποιο έθιμο, δύσκολα μπορούν να γίνουν σήμερα, ακόμα και με ηλεκτρονικό υπολογιστή, για ένα τόσο μεγάλο κείμενο, με τόσες προτάσεις. Αυτό όμως δείχνει πολιτισμό ανωτέρου επιπέδου πού προκαλεί δέος, και δικαιολογεί την επίσκεψη του Σόλωνα και τού Πυθαγόρα στην περιοχή, κοντά στους ιερείς του μαντείου της Φαιστού και του Ιδαίου Άντρου. Ο πολιτισμός αυτός όμως και στην αρχαιότητα προκαλούσε δέος σε όλους τούς σοφούς πού γνώρισαν ή άκουσαν γιαυτόν. Να παρατηρήσομε εδώ ότι πρωταρχική αξία στον κώδικα ανάγνωσης των φθογγογραμμάτων επάνω στα σύμβολα, έχει η γωνία πού σχηματίζουν ορθοστατικά ορισμένα απ'αυτά, με την εφαπτομένη της αμέσως εξωτερικής υποτιθέμενης περιφέρειας, πού σχηματίζει η ελικοειδής γραμμή πού έχει χαραχθεί στο δίσκο.
Α πλευρά τού δίσκου με την αρίθμηση πού έδωσε ο ΕVANS.
1)ΟΣ 2)ΟΤΑΝ 3)ΟΤΕΩΝ 4)ΟΣΨΙΑ 5)ΠΟΛΙΝ 6)ΦΕΣΤΟ 7)ΟΣΟ 8)ΕΣΟ 9)ΟΤΑΝ 10)ΠΟΛΙΝ 11)ΟΣΥ 12)ΙΠΙ 13)ΠΟΛΙ 14)ΟΤΑΝ 15)ΟΨΕΕΙ 16)ΟΛΟ 17)ΣΕΙ 18)ΕΡΦΕΦΕΙ 19)ΟΕΩΝ 20)ΜΥΣΝ 21)ΕΜΦΕΟ 22)ΟΤΕΩΝ 23)ΣΟΛΩΝ 24)ΟΨΟΙ 25)ΑΣΤΥ 26)ΟΡΦΕΩ 27)ΤΩΝ 28)ΟΤΕΩΝ 29)ΕΟΣΟ 30)ΟΜΝΩΝ
Το ίδιο κείμενο σε προτάσεις
1)ΟΣ ΟΤΑΝ ΟΤΕΩΝ ΟΣΨΙΑ ΠΟΛΙΝ ΦΕΣΤΟ ΟΣΟ ΕΣΟ (ΛΕΞΕΙΣ 1-8)
2)ΟΤΑΝ ΠΟΛΙΝ ΩΣΥ ΙΠΙ (ΛΕΞΕΙΣ 9-12)
3)ΠΟΛΙ ΟΤΑΝ ΟΨΕΕΙ ΟΛΟ ΣΕΙ (ΛΕΞΕΙΣ13-17)
4)ΕΡΦΕΦΕΙ ΟΕΩΝ ΜΥΣΝ (ΛΕΞΕΙΣ18-20)
5)ΕΜΦΕΟ ΟΤΕΩΝ ΣΟΛΩΝ ΟΨΟΙ ΑΣΤΥ (ΛΕΞΕΙΣ21-25)
6)ΟΡΦΕΩ ΤΩΝ ΟΤΕΩΝ ΕΟΣΟ ΟΜΝΩΝ (ΛΕΞΕΙΣ26-30)
Με μικρά γράμματα για να τονισθεί
1)ός όταν ότεων οσψία πόλιν φέστο όσο έσο
2)όταν πόλιν ωσύ ιπί (εδώ οι γραφείς του δίσκου τονίζουν
το -ωσύ- με μιά πλάγια υπογεγραμμένη στο Ω. ωσύ=έτσι)
3)Πόλι όταν οψέει όλο σεί
4)Ερφέφει οέων μύσν
5)Εμφέο ότεων Σόλων όψοι άστυ
6)Ορφέω των ότεων εόσο όμνων
Η μετάφραση τού κειμένου έχει ως εξής κατά πρόταση.
1)Όταν στο οσοδήποτε μακρινό μέλλον θα είσαι στην περί ού ο λόγος καλυμμένη (σκεπασμένη) πόλιν.
2)όταν η πόλης έτσι καταπλακώθηκε
3)Όταν απ'ότι φαίνεται (απ'ότι δείχνει) η πόλη όλο σείεται
4)αφού επέτρεψε έβγαλαν λόγο και τον μύησαν
5)αυτοεξόριστος απ'ότι φαίνεται ο Σόλων στην πόλη τους.
6)Στα Ορφικά τα δικά τους ορκίσθηκε
=================================
Β πλευρά τού δίσκου με την αρίθμηση πού έδωσε ο Α.EVANS
1)ΕΟΙ 2)ΟΙ 3)ΞΕΙΕΤΕΩΝ 4)ΕΟΙ 5)ΕΥΤ 6)ΟΛΩΝ 7)ΩΣΥ 8)ΥΡΣΩ 9)ΟΣΕΕΝΩΝ 10)ΣΥΩΝ 11)ΟΙ 12)ΣΤΙΕΩΝ 13)ΣΥΩΝ 14)ΤΩ 15)ΞΕΙΕΤΕΩΝ 16)ΣΥΩΝ 17)ΟΙ 18)ΣΤΙΕΩΝ 19)ΟΨ 20)ΕΤΕΟΝ 21)ΟΜΝΩ 22)ΕΥΝΩΝ 23)ΕΣΟ 24)ΑΣΜΩΝ 25)ΠΙΩ 26)ΟΟΣΩ 27)ΟΜΟΩΝ 28)ΑΙΝ 29)ΩΣΥ 30)ΟΜΦΕ 31)ΣΟΛΩΝ
Το ίδιο κείμενο σε προτάσεις
1)ΕΟΙ ΟΙ ΞΕΙΕΤΕΩΝ (ΛΕΞΕΙΣ 1-3 )
2)ΕΟΙ ΕΥΤ ΟΛΩΝ (ΛΕΞΕΙΣ 4-6 )
3)ΩΣΥ ΥΡΣΩ ΟΣΕΕΝΩΝ ΣΥΩΝ (ΛΕΞΕΙΣ 7-10)
4)ΟΙ ΣΤΙΕΩΝ ΣΥΩΝ (ΛΕΞΕΙΣ 11-13)
5)ΤΩ ΞΕΙΕΤΕΩΝ ΣΥΩΝ (ΛΕΞΕΙΣ 14-16)
6)ΟΙ ΣΤΙΕΩΝ ΟΨ ΕΤΕΟΝ ΟΜΝΩ (ΛΕΞΕΙΣ 17-21)
7)ΕΥΝΩΝ ΕΣΟ (ΛΕΞΕΙΣ 22-23)
8)ΑΣΜΩΝ ΠΙΩ (ΛΕΞΕΙΣ 24-25)
9)ΟΟΣΩ ΟΜΟΩΝ ΑΙΝ (ΛΕΞΕΙΣ 26-28)
10)ΩΣΥ ΟΜΦΕ ΣΟΛΩΝ (ΛΕΞΕΙΣ 29-31)
Με μικρά γράμματα για να τονισθεί
1)εοί οι ξειετέων
2)εοί εύτ όλων
3)ωσυ Υρσώ οσέενων σύων (εδώ οι γραφείς του δίσκου δεν τονίζουν το - ωσυ- = όπως)
4)οι Στιέων σύων
5)τώ ξειετέων σύων
6)οι Στιέων όψ ετεόν όμνω
7)εύνων έσο
8)άσμων πιώ
9)οόσω ομόων άιν
10)ωσύ ομφέ Σόλων (εδώ οι γραφείς τού δίσκου τονίζουν το -ωσύ-=έτσι. Όπως και στην 11ην λέξη τής Α, πλευράς)
Η μετάφραση του κειμένου έχει ως εξής κατά πρόταση
1)Θεοί (σ'αυτούς) των γνησίων ξένων (ξένοι(εδώ)=οι οικοδεσπότες, και όχι οι ξένοι με την σημερινή έννοια)
2)Θεοί (σ'αυτούς) πού προσεύχονται (και θυσιάζουν) όλοι
3)όπως στην Υρσώ κάθε έτος χοίρους
4)Στους (θεούς) των Στιαίων προσφέρουν χοίρους
5)Δια τούτο στους (θεούς) των γνησίων ξένων (οικοδεσποτών) προσφέρουν χοίρους
6)Στους (θεούς)των Στιαίων μα την αλήθεια (αληθινά, πραγματικά) ορκίζομαι.
7)Μού είστε συμπαθείς
8)ευχαριστημένος είμαι
9)Και προβλέπω να είμαι πάντα ομοϊδεάτης σας.
10)έτσι πρόβλεψε (προείπε) ο Σόλων.
(Εάν κάποιος γνωρίζει την ιστορία της Κρήτης, θα δει ότι στον δίσκο της Φαιστού γίνονται, αρκετές γνωστές αλλά και άγνωστες, ιστορικής σημασίας αναφορές.)
Εκτός όμως από το παραπάνω κείμενο τα σημεία του δίσκου σαν ιδεογράμματα περιγράφουν σε κάθε ομάδα, από την μια πλευρά θρησκευτικού περιεχομένου ήθη και έθιμα π.χ. Εκδύσια, θεσμοφόρια, ιερός γάμος και από την άλλη πλευρά ήθη και έθιμα κοινωνικού χαρακτήρα π.χ. επεξεργασία λιναριού, παραγωγή λινών υφασμάτων κ.α. Επίσης ο γεωμετρικός σχεδιασμός του Δίσκου έχει σχέση με τα μαθηματικά, την Αστρονομία, την Αστρολογία και την περιοδικότητα των θρησκευτικών εορτών σε σχέση με τις διάφορες δοξασίες. Γι'αυτές όμως τις περιγραφές των ιδεογραμμάτων δεν θα ασχοληθούμε εδώ. Οι κωδικοποιημένοι συνδυασμοί των σημείων με τέτοιο τρόπο, που κάθε ομάδα να δίνει μία λέξη της Ελληνικής Κρητικής διαλέκτου αλλά και να περιγράφει κάποιο έθιμο, δύσκολα μπορούν να γίνουν σήμερα, ακόμα και με ηλεκτρονικό υπολογιστή, για ένα τόσο μεγάλο κείμενο, με τόσες προτάσεις. Αυτό όμως δείχνει πολιτισμό ανωτέρου επιπέδου πού προκαλεί δέος, και δικαιολογεί την επίσκεψη του Σόλωνα και τού Πυθαγόρα στην περιοχή, κοντά στους ιερείς του μαντείου της Φαιστού και του Ιδαίου Άντρου. Ο πολιτισμός αυτός όμως και στην αρχαιότητα προκαλούσε δέος σε όλους τούς σοφούς πού γνώρισαν ή άκουσαν γιαυτόν. Να παρατηρήσομε εδώ ότι πρωταρχική αξία στον κώδικα ανάγνωσης των φθογγογραμμάτων επάνω στα σύμβολα, έχει η γωνία πού σχηματίζουν ορθοστατικά ορισμένα απ'αυτά, με την εφαπτομένη της αμέσως εξωτερικής υποτιθέμενης περιφέρειας, πού σχηματίζει η ελικοειδής γραμμή πού έχει χαραχθεί στο δίσκο.
