12 Φεβρουαρίου 2009




ΗΛΙΑΚΟ ΡΟΛΟΪ


Από τα πολύ παλιά χρόνια ο άνθρωπος επινόησε και κατασκευασε μηχανισμούς για τη μέτρηση του χρόνου. Ο αρχαιότερος τύπος τέτοιου μηχανισμού είναι το ηλιακό ρολόι το οποίο επινοήθηκε κατά πάσα πιθανότητα απο τους Χαλδαίους περί το 2000π.χ. Στη συνέχεια διαδόθηκε σε όλους τους λαούς του αρχαίου κόσμου και με τη παροδο του χρόνου πήρε διάφορες μορφές. Η λειτουργία ενός ηλιακού ρολογιού στηρίζεται στη κίνηση της σκιάς μίας ράβδου που καλείται γνώμονας.Ο γνώμονας ειναι καρφωμένος σε μία οριζόντια ή κατακόρυφη πλάκα η οποία είναι βαθμολογημένη.η σκιά του γνωμονα πέφτει πανω στη πλάκα και η ώρα διαβάζεται απευθείας. Ο χρόνος που θα μετρούμε όμως δεν θα είναι η ακριβής ώρα Ελλάδος αλλά ο αληθής ηλιακός χρόνος!Ομως με μια διόρθωση θα είναι ευκολο να βρίσκουμε την επίσημη ώρα Ελλάδος. ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΑ ΗΛΙΑΚΑ ΡΟΛΟΓΙΑ ΟΡΙΖΟΝΤΙΟ ΗΛΙΑΚΟ ΡΟΛΟΙ Γνωρίζοντας τις γεωγραφικές συντεταγμένες ενός τοπου (λ,φ) τοποθετουμε τον γνωμονα ετσι ώστε να σχηματίζει με τη πλάκα γωνια ιση με το γεωγραφικό πλάτος του τόπου η δε διεύθυνσή του να συμπίπτει με τον άξονα της Γής.Στη συνέχεια χαράζουμε τον άξονα Βορρά-νότου με τη βοήθεια φυσικά μιας πυξίδας και προσέχοντας ο Βορράς να είναι προς το μέρος που κλίνει ο γνώμονας.Κατόπιν φερουμε την καθετο στο σημειο στήριξης του γνώμονα στη πλάκα και χαράζουμε ημικύκλιο αυθαίρετης ακτίνας. Μετά φέρουμε και τις ωριαίες γραμμές με διαδοχικά άλματα 15 μοιρών . Είναι προφανές πως στον ισημερινό όπου και το γεωγραφικό πλάτος είναι μηδέν ο γνώμονας του ρολογιού πρέπει να είναι οριζόντιος. Αρα δεν μπορούμε να κατασκευάσουμε οριζόντιο ηλιακό ρολοι στον ισημερινό. Μπορούμε όμως να το κάνουμε κατακόρυφο! ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΟ ΗΛΙΑΚΟ ΡΟΛΟΙ Μπορεί να χαραχτεί ή και να τοποθετηθεί πάνω σε τοίχο Ο γνώμονας πρέπει να σχηματίζει με τον τοίχο γωνία ω=90-φ,δηλαδή ίση μεω τη συμπληρωματική του γεωγραφικού πλάτους φ.Στη περίπτωσή μας ω=50 μοίρες. Προσοχή ,ο γνώμονας να δείχνει προς τα πάνω.