23 Νοεμβρίου 2010

Σεισάχθεια, ο δίκαιος νόμος του Σόλωνα
Ένας από τους βασικούς νόμους του Σόλωνα, για τις διατάξεις του οποίου υπάρχουν διαφωνίες ήδη στις πληροφορίες των αρχαίων συγγραφέων. Στην κυριολεξία ο όρος σεισάχθεια σημαίνει "απόσειση του άχθους, του βάρους δηλαδή". Από τα αποσπάσματα των ποιημάτων του Σόλωνα που διασώθηκαν φαίνεται ότι με το νόμο εκείνο καταργήθηκαν όλες οι κτηματικές υποθήκες, που είχαν δημιουργηθεί με προηγούμενα δάνεια, απαγορεύτηκε το "επί τοις σώμασι δανείζειν", δηλαδή το δικαίωμα να μπορεί εκείνος που δάνειζε ένα ποσό σε κάποιον άλλο να τον κάνει δούλο του αν δεν του επέστρεφε στον καθορισμένο χρόνο το δάνειο και ελευθερώθηκαν όλοι εκείνοι που ήδη είχαν γίνει δούλοι εξαιτίας των χρεών τους, αναφέρεται ακόμη ότι εξαγοράστηκαν, άγνωστο με ποιο τρόπο, και οι δούλοι που είχαν πουληθεί σε ξένες χώρες.
Ο Πλούταρχος στο Βίο του Σόλωνα λέει ότι καταργήθηκαν όλα τα χρέη ύστερα από τη θέσπιση του νόμου αυτού.
Άλλοι, όπως ο Ανδροτίωνας πιστεύουν ότι η σεισάχθεια ανακούφισε απλώς εκείνους που είχαν δημιουργήσει χρέη. Τη γνώμη αυτή στηρίζουν κυρίως στην ελάττωση της αξίας της αρχαίας δραχμής κατά 27%, πράγμα που σημαίνει ότι εκείνος που χρωστούσε π.Χ. 100 δραχμές, πλήρωνε τώρα μόνο τις 73. Όμως το γεγονός αυτό δεν μπορεί να δικαιολογήσει τον ισχυρισμό του Σόλωνα ότι ελευθερώθηκαν ή και εξαγοράστηκαν δούλοι από δάνεια.
Το πιο πιθανό και λογικό είναι να σκεφτεί κανείς ότι ορισμένα χρέη, τα οποία εξαιτίας της οικονομικής κατάστασης των οφειλετών δεν ήταν δυνατόν να πληρωθούν, καταργήθηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις της σεισάχθειας. Όσοι όμως είχαν δανειστεί και διέθεταν οικονομικούς πόρους που τους επέτρεπαν να ξεπληρώσουν τα χρέη τους όφειλαν να το κάνουν, με τη διαφορά ότι ανακουφίζονταν κατά 27%. Στην περίπτωση που καταργούνταν όλα τα χρέη, ακόμη και εκείνων που είχαν δυνατότητα να τα εξοφλήσουν βλάπτονταν και με άδικο τρόπο οι δανειστές, που έχαναν κάθε πιθανότητα να πάρουν πίσω όχι μόνο τα κέρδη αλλά και αυτό το κεφάλαιό τους, πράγμα που ερχόταν σε άμεση αντίθεση με το διαλλακτικό χαρακτήρα που είχε η νομοθεσία του Σόλωνα.