6 Νοεμβρίου 2012

H ΠΑΛΙΑ ΕΠΙΣΗΜΗ ΝΥΦΙΚΗ ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΙΚΗ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ


τέλη του 1920.
Η φωτογραφια δημοσιεύεται στο εξαίρετο λεύκωμα « Φωτογραφία και φωτογράφοι της Καρδίτσας» του Ηλία Παγανού, Καρδίτσα, 1999, σ. 112. . Στο κείμενο που τη συνοδεύει αναφέρεται ότι τραβήχτηκε σε φωτογραφική παράγκα σε πανηγύρι της Καρδίτσας με πιθανή χρονολογία 1928-30 και ότι προέρχεται από τη συλλογή Φιλίππου. Δεν υπάρχει καμία πληροφορία για το χωριό καταγωγής.
Φωτογραφία: H ΠΑΛΙΑ ΕΠΙΣΗΜΗ ΝΥΦΙΚΗ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ
τέλη του 1920.
Η φωτογραφια δημοσιεύεται στο εξαίρετο λεύκωμα « Φωτογραφία και φωτογράφοι της Καρδίτσας» του Ηλία Παγανού, Καρδίτσα, 1999, σ. 112. . Στο κείμενο που τη συνοδεύει αναφέρεται ότι τραβήχτηκε σε φωτογραφική παράγκα σε πανηγύρι της Καρδίτσας με  πιθανή χρονολογία 1928-30 και ότι προέρχεται από τη  συλλογή Φιλίππου. Δεν υπάρχει καμία πληροφορία για το χωριό καταγωγής.  
ξεχωριζει η μυφη με τα φλουρια στο κεφαλι και τα κοκκινα καβαδομανικα. 
Παρατηρούμε ότι οι άκρες από τα κεντημένα λινομάνικα σκουμπώνονται έτσι ώστε να φαίνεται  το κέντημά τους η κύκλα με τις περιστέρες, μια συνήθεια που καταργήθηκε στη μεταγενέστερη Καρδιτσιώτικη ενδυμασία.  Στους βραχίονες φορά μεγάλες χούφτες με τερζήδικο κέντημα.   Ξεχωριστός είναι ο σαγιάς της ο οποίος δεν έχει το επιπρόσθετο γιλέκο. Η λουρίδα με το τερζήδικο κέντημα  που επιρράπτεται στον ποδόγυρο συνεχίζει περιμετρικά  στις μπροστούρες μέχρι τον ώμο. Αυτός είναι ο παλιότερος τύπος του χαρτζωτού σαγιά  της Καρδίτσας. Επειδή υπάρχουν πληροφορίες ότι παλιά οι γυναίκες κεντούσαν τη λωρίδα του σαγιά, ίσως η δημιουργία του γιλέκου να οφείλεται στους επαγγελματίες βλαχοραφτάδες – σεγκουνάδες.  Σιγουρα η χρήση του γιλέκου με το σαγιά γενικεύεται μετα το 1930. 
Φορά την παλιά τραχηλιά καμωμενη απο  το ιδιο  υφαντό με το οποίο κατασκευάζεται το πουκάμισο, και κεντημένη με σχέδια και τεχνικές όπως και στο πουκάμισο.  Πάνω στην τραχηλιά στο πάνω μέρος του στήθους  γαντζώνει την παραμάνα 3 νομισματα ενωμενα και στο κάτω μέρος τους στήθους πάνω στο σαγιά γαντζώνει τη μεγάλη καρδιόσχημη πόρπη, το γνωστό κουμ’τσί.  Δεν φορά κιουστέκια  πιθανόν γιατί ειχαν ηδη εγκαταληφθεί ή ακόμα πιο πιθανόν επειδη πήγαινε σε εμποροπανήγυρη και όχι σε κάποια επισημη περισταση της κοινωνικής ζωής (πασχαλιά , γάμος, πανηγύρι χωριού κλπ)
 Η τραπεζιόσχημη ρούχινη ποδιά φέρει κεντήματα περιμετρικά μόνο, όχι στις δύο εσωτερικές ραφές. Είναι ο τελευταίος  εξελικτικός τύπος της και μας κάνει εντύπωση η ύπαρξή εδώ, τόσο πρώιμα.  
Στη μέση πάνω απο το σαγιά φορά  φορά  υφαντό δίμιτο μάλλινο ζωνάρι  και πάνω σε αυτό ζώνεται τις δύο ποδιές και τελος την ζώνη  με τερζήδικο κέντημα που κουμπώνει με συρματερή πόρπη, και κρεμάει στα πλάγια μαντίλες (καταργήθηκαν αργότερα). 
 Άξια προσοχής είναι η μπερέτα  η οποία φίανεται να δένεται με τεχνοτροπία που διασώζεται στην περιοχή των Τρικάλων. Πάνω της γαντζώνονται η αράδα με τα φλουριά και οι τετραπλές κεφαλόκοπ’τσες. Στα αυτιά κρεμάει κουλαρίκια συνδεδεμένα με αλυσίδες που συγκρατούνται με κόπιτσα πίσω στην μπερέτα.  Οι τετραπλές κεφαλόκοπ’τσες, τα σκουλαρίκια και το κουμ’τσί είναι καμωμενα με φιλγκράνα και καταργήθηκαν μεταπολεμικά στην περιοχή της Καρδίτσας.
Ξεχωριζει η νυφη με τα φλουρια στο κεφαλι και τα κοκκινα καβαδομανικα.
Παρατηρούμε ότι οι άκρες από τα κεντημένα λινομάνικα σκουμπώνονται έτσι ώστε να φαίνεται το κέντημά τους η κύκλα με τις περιστέρες, μια συνήθεια που καταργήθηκε στη μεταγενέστερη Καρδιτσιώτικη ενδυμασία. Στους βραχίονες φορά μεγάλες χούφτες με τερζήδικο κέντημα. Ξεχωριστός είναι ο σαγιάς της ο οποίος δεν έχει το επιπρόσθετο γιλέκο. Η λουρίδα με το τερζήδικο κέντημα που επιρράπτεται στον ποδόγυρο συνεχίζει περιμετρικά στις μπροστούρες μέχρι τον ώμο. Αυτός είναι ο παλιότερος τύπος του χαρτζωτού σαγιά της Καρδίτσας. Επειδή υπάρχουν πληροφορίες ότι παλιά οι γυναίκες κεντούσαν τη λωρίδα του σαγιά, ίσως η δημιουργία του γιλέκου να οφείλεται στους επαγγελματίες βλαχοραφτάδες – σεγκουνάδες. Σιγουρα η χρήση του γιλέκου με το σαγιά γενικεύεται μετα το 1930.
Φορά την παλιά τραχηλιά καμωμενη απο το ιδιο υφαντό με το οποίο κατασκευάζεται το πουκάμισο, και κεντημένη με σχέδια και τεχνικές όπως και στο πουκάμισο. Πάνω στην τραχηλιά στο πάνω μέρος του στήθους γαντζώνει την παραμάνα 3 νομισματα ενωμενα και στο κάτω μέρος τους στήθους πάνω στο σαγιά γαντζώνει τη μεγάλη καρδιόσχημη πόρπη, το γνωστό κουμ’τσί. Δεν φορά κιουστέκια πιθανόν γιατί ειχαν ηδη εγκαταληφθεί ή ακόμα πιο πιθανόν επειδη πήγαινε σε εμποροπανήγυρη και όχι σε κάποια επισημη περισταση της κοινωνικής ζωής (πασχαλιά , γάμος, πανηγύρι χωριού κλπ)
Η τραπεζιόσχημη ρούχινη ποδιά φέρει κεντήματα περιμετρικά μόνο, όχι στις δύο εσωτερικές ραφές. Είναι ο τελευταίος εξελικτικός τύπος της και μας κάνει εντύπωση η ύπαρξή εδώ, τόσο πρώιμα.
Στη μέση πάνω απο το σαγιά φορά φορά υφαντό δίμιτο μάλλινο ζωνάρι και πάνω σε αυτό ζώνεται τις δύο ποδιές και τελος την ζώνη με τερζήδικο κέντημα που κουμπώνει με συρματερή πόρπη, και κρεμάει στα πλάγια μαντίλες (καταργήθηκαν αργότερα).
Άξια προσοχής είναι η μπερέτα η οποία φίανεται να δένεται με τεχνοτροπία που διασώζεται στην περιοχή των Τρικάλων. Πάνω της γαντζώνονται η αράδα με τα φλουριά και οι τετραπλές κεφαλόκοπ’τσες. Στα αυτιά κρεμάει κουλαρίκια συνδεδεμένα με αλυσίδες που συγκρατούνται με κόπιτσα πίσω στην μπερέτα. Οι τετραπλές κεφαλόκοπτσες, τα σκουλαρίκια και το κουμτσί είναι καμωμενα με φιλγκράνα και καταργήθηκαν μεταπολεμικά στην περιοχή της Καρδίτσας.