Η παιδαγωγική σκέψη και γενικότερα το έργο του Μίλτου Κουντουρά μας εντυπωσιάζει με την αγωνιστικότητα, την ευρύτητα των αντιλήψεων, την τόλμη και τη δημιουργικότητά του. Σήμερα, σε έναν κόσμο που συνεχώς μεταβάλλεται με γοργούς ρυθμούς, τα γραπτά του, είναι ίσως, ένα δυνατό όπλο για να αφυπνισθούν συνειδήσεις, για να ξεφύγουμε από την εικονική πραγματικότητα που βιώνουμε καθημερινά. Εκείνο που είναι ιδιαίτερα σημαντικό, είναι το ότι πέρα από ένας μεγάλος παιδαγωγός, ένας θαρραλέος αγωνιστής και οραματιστής που δημιούργησε ένα προοδευτικό σχολείο με δημοκρατικές αρχές, υπάρχει και ο ολοκληρωμένος πνευματικός άνθρωπος με τη φλόγα του λογοτέχνη που ήταν παράλληλη με τους εκπαιδευτικούς και παιδαγωγικούς του οραματισμούς!!!!!!
«Εζήτησα να ξυπνήσω ψυχές ικανές να καθορίσουν μονάχες τους αύριο την τύχη τους κι όχι νευρόσπαστα που να κινούνται σήμερα με τη θέληση του πρώτου τυχαίου δασκάλου τους κι αύριο με του άλλου οποιουδήποτε κυρίου τους.
Δεν έδωκα καλούπια σε καμιά περιοχή της ζωής και της σκέψης τους, καλούπια που αλλάζουν επιφανειακά μονάχα κ’ εξωτερικά τη ζωή, μα που αφήνουν αποκοιμισμένη και στείρα την ψυχή τους.
Όπου έβλεπα την ελεύθερη σκέψη τη σεβάστηκα και την αγάπησα, οσοδήποτε τολμηρή κι αν ήταν, και περιφρόνησα με αγανάκτηση το μυαλό το σκλαβωμένο μέσα στα δεσμά της πρόληψης και της υποκρισίας.
Οι ταπεινοί γύρω μας μας έριξαν λόγια βδελυρά και μας εμίσησαν – αλίμονο αν δεν μας μισούσαν, αυτό θα σήμαινε πως συγγενεύαμε με την ταπεινή και πρόστυχη ψυχή και ζωή τους.
Γιατί μαθητής μου εμένα δεν είναι ’κείνος που αγαπά την ήρεμη κι ακίνδυνη ζωή, τη στρωμένη με λουλούδια, αλλά εκείνος που μέσα του έχει ξυπνήσει η ανησυχία. Μαθητής μου δεν είναι ’κείνος που θα μ’ αγαπήσει με μια θηλυκιά και μαλακή άγονη αγάπη, αλλά εκείνος που ακολουθώντας τις αρχές της επικίνδυνης πάλης θα με φτάσει και θα με ξεπεράσει, αρνιούμενος ίσως στο τέλος εμένα».
Μίλτος Κουντουράς
πρόχειρο χειρόγραφό του με σημειώσεις για το λόγο του
στο τέλος του σχολικού έτους 1929-30 στο Διδασκαλείο Θηλέων Θεσσαλονίκης