ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ

Η αρχαία ελληνική γλώσσα είχε αρχίσει να παρουσιάζει τοπικές διαφορές ήδη πριν από την κάθοδο των ελληνικών φύλων στην Ελλάδα, αλλά η διαμόρφωση διαλέκτων ολοκληρώθηκε μετά την κάθοδο. Αιτία στάθηκε τόσο τα διαδοχικά κύματα των ελληνόφωνων εισβολέων στη νέα χώρα όσο και η γεωγραφική διαμόρφωση της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας που εμπόδιζε την ευρύτερη επικοινωνία.Διαλεκτικές ομάδες

Ιωνική - Αττική: μιλιόταν στην Εύβοια, στην Ιωνία και στην Αττική.

Κεντρική: μιλιόταν στην Κύπρο, στην Αρκαδία, στη Θεσσαλία (κέντρο της διαμόρφωσης της ελληνικής εθνότητας), στη Βοιωτία, στη Λέσβο και στα βορειοδυτικά παράλια της Μικρασίας ως Αιολο-αχαϊκή.

Δυτική: μιλιόταν ως Δωρική στην Πελοπόννησο, στην Ήπειρο, στην Δυτική Στερεά και στις αποικίες της Ν. Ιταλίας και Σικελίας.

Τέσσερις Διάλεκτοι: η Ιωνική (Ιάς φωνή), η Αττική (Ατθίς φωνή), η Αιολική (Αιολίς φωνή) και η Δωρική (Δωρίς φωνή).

Μακεδονική Διάλεκτος

Η μακεδονική διάλεκτος αποτέλεσε σημείο διαμάχης  στο ‘’Μακεδονικό Ζήτημα’’, αφού γλώσσα και συνείδηση καθορίζουν την εθνική ταυτότητα.  Οι κατά τ’ άλλα αξιολάτρευτοι γείτονες, υποστήριζαν ότι η γλώσσα των αρχαίων μακεδόνων δεν ήταν ελληνική, ούτε κατά συνέπεια και οι Μακεδόνες Έλληνες. Και αυτό γιατί δεν σώθηκαν αυτούσια κείμενα της μακεδονικής γλώσσας πριν καθιερωθεί στη Μακεδονία η αττική διάλεκτος (5^ος αι. π.Χ.).

Σήμερα, όμως, από λέξεις που μας παραδόθηκαν ως μακεδονικές από το Μακεδόνα γραμματικό του 3^ου π.Χ. αι. Αμερία και από τον Αλεξανδρινό λεξικογράφο Ησύχιο (5^οςαι. μ.Χ.), πλέον θεωρείται βέβαιο ότι η διάλεκτος αυτή είναι ελληνική, ιδιαίτερα συγγενής προς την Αιολική και Δωρική. Η λεπτομερέστατη μελέτη των μακεδονικών λέξεων έδειξε ότι η μακεδονική διάλεκτος παρουσιάζει όλα τα βασικά χαρακτηριστικά της πρωτοελληνικής.

To 1830 στο Ανεξάρτητο Ελληνικό Kράτος είχαν διαμορφωθεί ήδη τέσσερις διάλεκτοι και δύο ιδιώματα.

Διάλεκτοι: ποντιακή, καππαδοκική, κατωιταλική και τσακωνική.

Ιδιώματα: βόρεια (θρακιώτικα, μακεδονίτικα, θεσσαλικά), νότια (αθηναίικα, πελοποννησιακά).

Ενδεικτικές λέξεις Θεσσαλικού ιδιώματος

Σωτήρης – Σωτήρς, Βασίλης – Βασίλς, εγώ – ιγώ, εσύ – ισύ, εμείς – ιμείς, γίνεται – γένιτι, τίποτα – τίποτις, έχετε – έχιτι, έρχεται – έρχιτι, ο τόπος – τόπους, πάνω – παν, τι κάνεις – τι κάνς, θα πέσω κάτω – θα πέσω καταή, μιλώ – μ’ λω, ψηλός – ψ’ λος, βουνό – β’ νο, πουλί – π’ λι, κουτάλι – κ’ ταλ, σιχάθηκα – σ’ χαθ’ κα, δουλειά – δλειά, πανηγύρι – παγκύρι, δεν μπορώ – δεν μπουρού, κουβάρι - κ’ βάρ, κουτάβι – κταβ, σινάχι – σναχ, σκυλί – σκλι, γουρούνι – γρούνι.