Η ΜΑΧΗ ΣΤΑ ΓΑΥΓΑΜΗΛΑ 331Π.Χ.
Φαίνεται ότι ο Δαρείος, μετά την αποτυχία των προσπαθειών του να εξευμενίσει τον Αλέξανδρο, θεώρησε ότι δεν είχε άλλη επιλογή από το να επιστρέψει στην ένοπλη αντίσταση. Μολονότι οι εκδοχές για το μέγεθος της περσικής στρατιάς ποικίλλουν - κάποιες πηγές αναφέρουν ένα εκατομμύριο πεζούς και 40.000 ιππείς, αριθμό μάλλον υπερβολικό -, το σίγουρο είναι ότι οι Πέρσες ήταν πολυπληθέστεροι από τους Ελληνες.
Και ο ελληνικός στρατός βέβαια είχε δεχθεί ενισχύσεις από τη Μακεδονία, το πρόβλημα όμως ήταν ότι αυτή τη φορά το πεδίο της μάχης ήταν η ανοιχτή πεδιάδα κοντά στα Γαυγάμηλα, όπου η τεράστια περσική στρατιά μπορούσε να ελιχθεί με άνεση και να εκμεταλλευθεί τον όγκο της. Το γεγονός αυτό ανάγκασε τον Αλέξανδρο να καταφύγει σε νέα τακτική, με στόχο να δώσει στο στράτευμά του μεγαλύτερη δυνατότητα ευελιξίας, ώστε να ενισχύει κατά περίπτωση το τμήμα εκείνο της παράταξης που είχε ανάγκη. Η τακτική του αποδείχθηκε ιδιοφυής.
Την 1η Οκτωβρίου 331 π.Χ. η μάχη ξεκίνησε με την προσπάθεια των Περσών να επιτεθούν στο δεξιό πλευρό των Ελλήνων. Τότε ο Αλέξανδρος την ενίσχυσε με μισθοφόρους ιππείς. Σε απάντηση ο Δαρείος έστειλε και άλλες ενισχύσεις στο σημείο αυτό, δημιουργώντας κενό στο αριστερό του πλευρό. Ο Αλέξανδρος το αντιλήφθηκε αμέσως και με μια κίνηση αστραπιαία επιτέθηκε ο ίδιος στην κεφαλή των εταίρων του. Μέσα από το κενό αυτό στράφηκε προς το κέντρο του περσικού στρατεύματος, κατά του ίδιου του Δαρείου. Ο Δαρείος, τρομαγμένος από την εκπληκτική ταχύτητα της επίθεσης του Αλεξάνδρου, τράπηκε σε φυγή για άλλη μια φορά. Η φυγή γενικεύτηκε και όταν ο Αλέξανδρος έσπευσε προς ενίσχυση του Παρμενίωνα, η μάχη είχε ουσιαστικά λήξει. Ο Αλέξανδρος κατεδίωξε τους Πέρσες ως τα Αρβηλα, ενώ ο Δαρείος κατόρθωσε να διαφύγει στη Μηδία με φρουρά μερικών χιλιάδων ιππέων.
