ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΝΑΒΡΑΣ
Επίσκεψη στο εργαστήριο ενός συγχωριανού μας, που κατασκευάζει ξύλινα βαρέλια
Με τους μαθητές του σχολείου μας επισκεφθήκαμε τον κ.Σπύρο Μητράκο στο εργαστήριό του,για να δούμε από κοντά πώς γίνονται τα ξύλινα βαρέλια,που είναι κατάλληλα για αποθήκευση κρασιών και τυριών.Δόθηκε η ευκαιρία μέσα από το μάθημα της Γλώσσας και συγκεκριμένα στο βιβλίο της ΣΤ τάξης,ενότητα 13η "Τρόποι ζωής και επαγγέλματα",σε μια προσπάθεια βιωματικής προσέγγισης της μάθησης,να δούμε από κοντά επαγγελματίες του χωριού μας,επιδιώκοντας τη διανοητική και συναισθηματική κινητοποίηση των μαθητών,αντί της απομνημόνευσης των πληροφοριών,στην αναζήτηση του νοήματος.Η απόκτηση γνώσεων μέσα από την εμπειρία και τη σύνδεση της σχολικής τάξης με την κοινωνική ζωή και πραγματικότητα των μαθητών,παίζει σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της μάθησης.Μιλήσαμε για παραδοσιακά και σύγχρονα επαγγέλματα,αλλά και για διάφορα που έχουν εξαφανιστεί όπως του νερουλά,του γαλατά,του παγοπώλη,καθώς και για κάποια που κινδυνεύουν να χαθούν, όπως του βαρελοποιού.Ένας μαθητής μου λοιπόν,είπε, πώς κοντά στο σπίτι του υπάρχει ένας τεχνίτης, που φτιάχνει ξύλινα βαρέλια.
Αποφασίσαμε να τον επισκεφθούμε και μετά από τη σχετική συνεννόηση ήρθε η στιγμή που περιμέναμε.Ο κ.Σπύρος μάς καλωσόρισε και με πολλή χαρά δέχτηκε να μιλήσει για τη δουλειά του.Είναι εμπειροτέχνης πολυτεχνίτης, αυτοδίδακτος βαρελοποιός,σκεπατζής,μαραγκός, ξυλουργός και...ράφτης! Ακόμη ασχολείται με την κατασκευή κουδουνιών(τσουκάνια) για τις αγελάδες και τα γιδοπρόβατα.Απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις και τις απορίες των παιδιών και αναφέρθηκε στο ξεκίνημά του.
Έμαθε κοντά στον παππού και στον πατέρα του,στην αρχή σκαλίζοντας με το σουγιά του βέργες και ξύλα για παιχνίδι.Έφυγε από το χωριό μόνο για το στρατιωτικό του.Όλα τα χρόνια του ζει εδώ και ασχολήθηκε από αγάπη και μεράκι με τα ξύλινα αντικείμενα.Η λαϊκή τέχνη της ξυλοκατασκευής τον συνεπήρε και εκτός από γκλίτσες,τσεκούρια,σουγιάδες,κασελάκια,παγούρια κλπ ασχολήθηκε με τα βαρέλια.Στην ερώτηση των μαθητών πώς γίνονται,μας απάντησε:
"Τα βαρέλια ήταν απαραίτητα στην καθημερινή ζωή των κατοίκων του χωριού, γιατί τα χρησιμοποιούσαν για την αποθήκευση του τυριού που έφτιαχναν, για την ωρίμανση και τη διατήρηση του κρασιού και για την μεταφορά νερού. Η γνώση και η τέχνη για να φτιαχτεί ένα καλό ξύλινο βαρέλι ξεκινάει από την σωστή επιλογή του δένδρου(κέδρος ή δρυς), την υλοτόμησή του στον κατάλληλο χρόνο και την σωστή φύλαξη του ξύλου μέχρι να αρχίσει η κατεργασία του.
Ανάλογα με τη χρήση για την οποία προοριζόταν, επέλεγα και το κατάλληλο ξύλο.Στο δάσος πηγαίνω την άνοιξη,χτυπάω με το τσεκούρι μια κοψιά στον κορμό όταν έχει ρυτίνη και παρατηρώ αν πάνε εκεί μουσίτσες και έντομα.Αυτό σημαίνει ότι το ξύλο δεν κάνει.Το κατάλληλο ξύλο δε μαζεύει τίποτα και πρέπει όταν κοπεί να μεταφερθεί έξω από το δάσος το συντομότερο. Για την κατασκευή κρασοβάρελων χρησιμοποιούσα ξύλο από κέδρο ή δρύ, για τα βαρέλια που προοριζόταν για το τυρί, χρησιμοποιούσα και ξύλο από οξιά.
Το ξύλο το περνάω από ειδική επεξεργασία στην μπλάνη, το κόβω σε λεπτές σανίδες και τις βρέχω για να παίρνουν εύκολα την κατάλληλη κλίση. Κατόπιν περνάω τα σιδερένια στεφάνια δηλαδή τα κεφαλάρια,το σιγόντο,τη φούντα και το μέντο.Ανάβω μέσα φωτιά,για να λυγίσουν όσο πρέπει και τα χτυπάω, για να σφίξουν καλά.Στο τέλος τα ξύνω και τα τρίβω, αφού μετρήσω καλά τοποθετώ τους δυο επίπεδους πυθμένες(καπάκια).Άν πρόκειται για βαρέλι κρασιού τοποθετώ μια κάνουλα,για τα βαρέλια τυριού κόβω ένα μικρό άνοιγμα με χερούλι".
Ο κ.Σπύρος έχει εγκύκλιες γνώσεις Δημοτικού,παρόλα αυτά όμως υπολογίζει σωστά εμπειρικά το μήκος του κύκλου,την ογκομέτρηση και δεν κάνει λάθος.Ο τρόπος του είναι πρακτικός και απλός.Αφού μετρήσει τη διάμετρο -στο βαρέλι που έδειχνε 0,40εκ-,πάιρνει το σιδερένιο διαβήτη και σημαδεύει το μισό.Αυτό το άνοιγμα πρέπει να είναι έξι φορές γύρω-γύρω(0,20χ6=1,2μ).Από περιέργεια κάναμε τον υπολογισμό και βρήκαμε ότι είναι σωστός,δηλαδή 0,40εκ χ 3,14=1,256..ελάχιστη απόκλιση!
Ο κ.Σπύρος φτιάχνει πολλά πράγματα με τα χέρια του,σκαλίζει,σμιλεύει και το πιο εντυπωσιακό είναι ότι φτιάχνει μέχρι και κοντάκια για κυνηγετικά όπλα με ακρίβεια χιλιοστού!
Όταν η επίσκεψή μας ολοκληρώθηκε,τον ευχαριστήσαμε και επιστρέψαμε γεμάτοι εικόνες και παραστάσεις στο σχολείο,για να συνεχίσουμε το μάθημα και το υπόλοιπο πρόγραμμα.
Ανάλογα με τη χρήση για την οποία προοριζόταν, επέλεγα και το κατάλληλο ξύλο.Στο δάσος πηγαίνω την άνοιξη,χτυπάω με το τσεκούρι μια κοψιά στον κορμό όταν έχει ρυτίνη και παρατηρώ αν πάνε εκεί μουσίτσες και έντομα.Αυτό σημαίνει ότι το ξύλο δεν κάνει.Το κατάλληλο ξύλο δε μαζεύει τίποτα και πρέπει όταν κοπεί να μεταφερθεί έξω από το δάσος το συντομότερο. Για την κατασκευή κρασοβάρελων χρησιμοποιούσα ξύλο από κέδρο ή δρύ, για τα βαρέλια που προοριζόταν για το τυρί, χρησιμοποιούσα και ξύλο από οξιά.
Το ξύλο το περνάω από ειδική επεξεργασία στην μπλάνη, το κόβω σε λεπτές σανίδες και τις βρέχω για να παίρνουν εύκολα την κατάλληλη κλίση. Κατόπιν περνάω τα σιδερένια στεφάνια δηλαδή τα κεφαλάρια,το σιγόντο,τη φούντα και το μέντο.Ανάβω μέσα φωτιά,για να λυγίσουν όσο πρέπει και τα χτυπάω, για να σφίξουν καλά.Στο τέλος τα ξύνω και τα τρίβω, αφού μετρήσω καλά τοποθετώ τους δυο επίπεδους πυθμένες(καπάκια).Άν πρόκειται για βαρέλι κρασιού τοποθετώ μια κάνουλα,για τα βαρέλια τυριού κόβω ένα μικρό άνοιγμα με χερούλι".
Ο κ.Σπύρος έχει εγκύκλιες γνώσεις Δημοτικού,παρόλα αυτά όμως υπολογίζει σωστά εμπειρικά το μήκος του κύκλου,την ογκομέτρηση και δεν κάνει λάθος.Ο τρόπος του είναι πρακτικός και απλός.Αφού μετρήσει τη διάμετρο -στο βαρέλι που έδειχνε 0,40εκ-,πάιρνει το σιδερένιο διαβήτη και σημαδεύει το μισό.Αυτό το άνοιγμα πρέπει να είναι έξι φορές γύρω-γύρω(0,20χ6=1,2μ).Από περιέργεια κάναμε τον υπολογισμό και βρήκαμε ότι είναι σωστός,δηλαδή 0,40εκ χ 3,14=1,256..ελάχιστη απόκλιση!
Ο κ.Σπύρος φτιάχνει πολλά πράγματα με τα χέρια του,σκαλίζει,σμιλεύει και το πιο εντυπωσιακό είναι ότι φτιάχνει μέχρι και κοντάκια για κυνηγετικά όπλα με ακρίβεια χιλιοστού!
Όταν η επίσκεψή μας ολοκληρώθηκε,τον ευχαριστήσαμε και επιστρέψαμε γεμάτοι εικόνες και παραστάσεις στο σχολείο,για να συνεχίσουμε το μάθημα και το υπόλοιπο πρόγραμμα.
Ακολουθεί φωτογραφικό υλικό, κάντε κλικ στον σύνδεσμο
Παπαγεωργόπουλος Αντώνης
Δάσκαλος
Δάσκαλος
